De inleiding of lead

De eerste alinea van een persbericht is de inleiding of 'lead'. Net als bij een krantenbericht is het de belangrijkste alinea. In de inleiding moet je de belangrijkste journalistieke W-vragen beantwoorden: wie, wat, waar, wanneer, waarom (en ook hoe). In een paar zinnen zeg je wat de essentie is van wat je te melden hebt. Drie zinnen kunnen doorgaans volstaan, en je geeft beter niet te veel details.

De lead staat op zichzelf en verwijst niet naar de kop. Vaak wordt hij in het vet gezet om hem extra te benadrukken. Je kan ook gewoon een groter lettertype gebruiken.

Een voorbeeld:

Greenpeace Nederland

Actievoerders van Greenpeace (wie) hebben vanmorgenvroeg (wanneer) de papierfabriek van Stora Enso in het Gelderse Wapenveld (waar) beklommen (wat). De negen klimmers bevestigden drie levensechte houten rendieren aan de voorkant van de fabriek en schilderden 'Forest Crime' op de muur (wat/hoe). Greenpeace protesteert tegen Stora Enso omdat het bedrijf hout verwerkt uit de laatste oerbossen van Europa in Noord-Lapland (Finland). Rendieren en andere dieren zijn afhankelijk van deze eeuwenoude bossen. (waarom)

Net als je kop moet je lead de aandacht van de journalisten trekken. Geef het belang van je bericht aan en wek interesse voor wat nog komt. Journalisten zijn op dat vlak vaak inventiever dan voorlichters. Kijk daarom hoe zij het doen. Soms wekken ze op een heel expliciete manier nieuwsgierigheid, door bijvoorbeeld een vraag op te werpen.

Nog veel persberichten beginnen daarentegen niet met het nieuws, maar met achtergrondinformatie. Sommige leads lijken wel bedoeld om de journalisten te doen afhaken:

Muhka

Het MuHKA, Museum voor Hedendaagse Kunst Antwerpen, heeft een specifieke opdracht en een duidelijke ambitie. Het maakt zich op om met een vernieuwd elan zijn (maatschappelijke) opdracht waar te maken. In de aanloop naar een werkbare dotatie herdenkt en herstructureert het MuHKA zijn werking. In twee omstandige beleidsnota's werd het verhaal dat het MuHKA-team wil vormgeven neergeschreven. Een verhaal dat gevoed wordt door een visie op wat een museum van hedendaagse kunst en beeldcultuur van zijn omvang kan betekenen in Antwerpen, in Vlaanderen, in Europa en in de wereld. Een visie die op haar beurt gevoed wordt door een streven naar optimale voorwaarden voor het beleven van kunst en beeldcultuur. Het MuHKA is een bemiddelaar tussen mensen en kunst, maatschappij en cultuur.

Voor een journalist heeft die tekst geen enkele informatieve waarde. Toch is het de eerste alinea van een persbericht! Niets doet vermoeden dat het om het volgende gaat:

De Standaard

ANTWERPEN - Hij richtte al hotellobby's in, restaurants en bibliotheken. Zelfs een megabordeel in het Schipperskwartier. Nu pakt Arne Quinze, de wonderboy uit de designsector, een museum aan. Met zijn hulp moet het Muhka aantrekkelijker en hedendaagser worden.

Een prima lead. Creatief, maar toch had hij evengoed in het persbericht gekund. Al verdient het voor persberichten de voorkeur om het nieuws meteen in je eerste zin te noemen.

Dateline

Veel kranten plaatsen voor de eerste zin de zogeheten 'dateline': een vermelding van de plaats waar het bericht geschreven is. Bij reportages is dat ook de plaats van het gebeuren. Vaak staat die plaatsnaam in hoofdletters, zoals hierboven 'ANTWERPEN'.

Als het nieuws van een persagentschap komt, dan vermelden (kwaliteits)kranten ook dat agentschap, meestal tussen haakjes, bv. 'NEW YORK (Reuters)'. Vandaar dat de dateline ook 'creditline' genoemd wordt. Maar dat is voor persberichten uiteraard niet van toepassing.

In de dateline van persberichten staat soms nog eens de datum. Aangezien die al hogerop moet staan, is dat een overbodige toevoeging.

Bronvermelding docenten:

  • Permentier, L. en Van Den Eynden, L. (1998), Stijlboek. Groot-Bijgaarden: Uitgeverij Scoop: 29.
  • Mies, J. (2002). Persberichtenwijzer. Den Haag: Sdu Uitgevers: 65-68.